|
Zgodnie ze wspólnym statutem Euroregion Silesia zajmuje się wspólnymi interesami w dziedzinie transgranicznej infrastruktury transportowej, wspólnymi problemami w dziedzinie środowiska naturalnego, wspiera rozwój transgranicznego ruchu turystycznego, współpracę między szkołami i młodzieżą po obu stronach granicy, rozwój kultury, edukacji i sportu po obu stronach swojego obszaru przygranicznego, dba o dziedzictwo społeczno-kulturalne, wspiera współpracę gospodarczą i handlową, wspólne planowanie rozwoju regionu przygranicznego, zapewnia prezentowanie tego obszaru i spełnia inne zadania, którymi stara się przyczynić do zrealizowania celów Unii Europejskiej w dziedzinie europejskiej współpracy terytorialnej.
Żeby zapewnić działalność Euroregionu Silesia konieczne było utworzenie własnych sekretariatów, które pełniłyby funkcje organów wykonawczych obu stowarzyszeń tworzących euroregion. Pomimo trudnych początków, dzięki nadzwyczajnemu wsparciu, jakiego euroregionowi udzieliły miasta Opawa i Racibórz, a także dzięki wszystkim gminom i miastom członkowskim, które od początku uczestniczyły w finansowaniu działalności sekretariatów, udało się zbudować silne zaplecze personalne i techniczne. Oba sekretariaty mają obecnie do dyspozycji biura z własnym fachowym personelem, realizującym wszystkie konieczne zadania.
Na czele polskiego sekretariatu stoi dyrektor. W ciągu lat funkcję tę pełnili kolejno Marek Migalski, Urszula Skrzypczyńska, Iwona Kopaniecka i Daria Kardaczyńska, która objęła stanowisko dyrektora w kwietniu 2007.
Polski sekretariat Euroregionu Silesia ma obecnie siedzibę w budynku Polsko-Czeskiego Ośrodka Współpracy Gospodarczej w Raciborzu.
Zdjęcie: archiwum Euroregionu Silesia
Na czele czeskiego sekretariatu stoi sekretarz. Pierwszym sekretarzem był Lubomír Kozák, od połowy 2000 roku funkcję tą pełni Jana Novotná Galuszková.
Siedziba czeskiego sekretariatu Euroregionu Silesia znajduje się w budynku Magistratu Miasta Opawy, zwanym „Hláska“, czyli „Wieża Strażnicza“, który jest dominującym punktem Opawy.
Zdjęcie: archiwum Euroregionu Silesia
Z początku bardzo sporadyczne kontakty obu sekretariatów, które zapewniały zaledwie funkcjonowanie narodowych części euroregionu, w ciągu dziesięciu lat przekształciły się w prawie codzienną współpracę, przy której pracownicy obu sekretariatów konsultują wzajemnie bieżące, robocze sprawy. I nie potrzeba do tego tłumaczy ani perfekcyjnej znajomości języka drugiego partnera – pracownicy rozumieją się nawzajem bez większych problemów. Może tylko innych zaskoczyłyby trochę rozmowy czy wiadomości e-mailowe poprzetykane mieszanką czeskich i polskich słów.
Obecna, ścisła współpraca obu sekretariatów była logicznym efektem zadań, jakie euroregion stopniowo na siebie przyjmował. Po dziesięciu latach swojej działalności obie strony euroregionu, a zatem także oba sekretariaty zostały na wiele kolejnych lat połączone umową o współpracy przy realizacji tzw. Funduszu Mikroprojektów w Euroregionie Silesia. Umowa ta została zawarta w marcu 2008 i zobowiązuje obie strony do zarządzania wspólnym funduszem, który jest częścią Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska – Rzeczpospolita Polska w ramach jednego z celów Unii Europejskiej na okres 2007 – 2013 o nazwie „Europejska współpraca terytorialna”. To wspólne zobowiązanie stanowi wielkie wyzwanie dla Euroregionu Silesia i jednocześnie otwiera dodatkową przestrzeń do dyskusji o nowej postaci euroregionu – europejskim ugrupowaniu współpracy terytorialnej.
Współpraca Euroregionu Silesia
W trakcie swojej działalności Euroregion Silesia rozwija szeroką współpracę z wieloma podmiotami na najróżniejszych poziomach.
Na poziomie krajowym polska część Euroregionu Silesia współpracuje z pozostałymi euroregionami na terenie Polski w ramach Forum Polskich Regionów Granicznych. W dniach 4 – 6 czerwca 2003 Euroregion Silesia zorganizował XII spotkanie polskich euroregionów. W Republice Czeskiej z inicjatywy euroregionów czesko-niemieckiego i czesko-austriackiego pogranicza zostało założone Asociace euroregionů ČR (Stowarzyszenie euroregionów RCz), jednak Euroregion Silesia dotychczas nie włączył się do działań tego stowarzyszenia.
Regiony przygraniczne z terenu całej Europy mają możliwość współpracowania w ramach Stowarzyszenia Europejskich Regionów Przygranicznych (AGEG - Arbeitsgemeinschaft Europäscher Grenzregionen / AEBR - Association of European Border Regions), które zostało założone już w 1971 roku. Do celów tego stowarzyszenia należy zwłaszcza wparcie i koordynacja wzajemnej współpracy regionów przygranicznych w ramach Europy, promocja wymiany doświadczeń i informacji z uwzględnieniem wspólnych interesów w zakresie współpracy transgranicznej i w następnej kolejności także reprezentowanie tych wspólnych interesów podczas negocjacji z parlamentami, organami, urzędami i instytucjami poszczególnych państw i Unii Europejskiej. Obecnie Stowarzyszenie, które ma siedzibę w niemieckim Gronau, reprezentuje ponad 170 regionów przygranicznych z całej Europy (członków i sympatyków), i chociaż Euroregion Silesia nie jest członkiem tego stowarzyszenia, jest z nim związany i śledzi jego działalność.
Od 2002 roku Euroregion Silesia współpracuje z euroregionami z kraju tzw. Czwórki Wyszehradzkiej (Republika Czeska, Polska, Słowacja i Węgry). W 2002 roku przyjął propozycję węgiersko-słowackiego Euroregionu Vah-Dunaj-Ipel dotyczącą zawarcia umowy partnerskiej i w kilku następnych latach przedstawiciele Euroregionu Silesia aktywnie uczestniczyli we wspólnych imprezach na terenie Węgier i Słowacji.
Na podstawie tej współpracy Euroregion Silesia przyłączył się do inicjatywy założenia Rady Konsultacyjnej Euroregionów Krajów Grupy Wyszehradzkiej. Po dwuletnich przygotowaniach 6 maja 2004 w historycznych pomieszczeniach zamku w węgierskim Esztergom (Ostrzyhomiu) został uroczyście podpisany akt założycielski tej Rady Konsultacyjnej. Po swoim utworzenia Rada została następnie zaprezentowana przez premiera Węgier na posiedzeniu premierów krajów Grupy Wyszehradzkiej, które odbyło się tydzień później w Kroměříži (Kromierziżu).
Znaczącą pozycję Euroregion Silesia zbudował sobie w ramach Polsko-Czeskiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej, w której działaniach aktywnie uczestniczył już od 2000 roku. Komisja ta została powołana na podstawie umowy zawartej między rządami obu krajów we wrześniu 1994 roku i jej zadaniem jest ustalanie kierunków i form współpracy transgranicznej, analizowanie problemów, które utrudniają współpracę, oraz opracowywanie określonych zaleceń prowadzących do usunięcia tych problemów. W skład komisji wchodzą grupy i podgrupy robocze zajmujące się poszczególnymi dziedzinami działalności (infrastrukturą transportową, gospodarką, środowiskiem naturalnym, szkolnictwem, kulturą itp.). Euroregion Silesia bardzo aktywnie włączył się przede wszystkim do działań grupy roboczej ds. transportu i przekraczania granic (obecnie grupa ta nazywa się grupą roboczą ds. transgranicznych połączeń transportowych). Znaczącym sukcesem polsko-czeskich euroregionów było założenie podgrupy roboczej ds. euroregionów na VII posiedzeniu Komisji we Wrocławiu we wrześniu 2001, przy czym współprzewodniczącymi tej podgrupy roboczej zostali najwyżsi przedstawiciele Euroregionu Silesia: Andrzej Markowiak i Jan Mrázek. W 2007 roku na podstawie decyzji Komisji podgrupa ta została przekształcona w samodzielną grupę roboczą i obecnie stanowi jedną z najlepiej współpracujących grup Polsko-Czeskiej Komisji Międzyrządowej.
Na rok 2004, gdy Republika Czeska i Polska wstąpiły do Unii Europejskiej, przypadło jubileuszowe X posiedzenie Komisji Międzyrządowej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych RCz, które kieruje pracami komisji po stronie czeskiej, przyjęło propozycję Euroregionu Silesia dotyczącą zorganizowania tego jubileuszowego posiedzenia w Opawie. W dniach 21 – 22 października w pomieszczeniach Uniwersytetu Śląskiego spotkali się przedstawiciele wszystkich polskich i czeskich ministerstw, regionów przygranicznych i euroregionów, żeby omówić sukcesy i kwestie sporne związane ze współpracą transgraniczną.
W 2004 roku została zainaugurowana współpraca Euroregionu Silesia i Śląska Cieszyńskiego z francusko-niemieckim REGIO PAMINA. Ten o dziesięć lat starszy euroregion, który składa się z 3 regionów (Palatinet du Sud, Mittlerer Oberrhein i Nord-Alsace) i obejmuje terytorium z ponad półtora milionem mieszkańców, uzyskał jako jeden z pierwszych statut „lokalnego ugrupowania współpracy transgranicznej“ z osobowością prawną i ma wielkie doświadczenia w dziedzinie współpracy transgranicznej.
